Jak opiekować się wcześniakiem?

Mówi się o nich „Mali Wojownicy” lub „Mali Bohaterowie”. Tak bardzo spieszy im się na świat, że rodzą się przed planowanym terminem porodu. Co roku, 17 listopada, obchodzimy ich święto - Światowy Dzień Wcześniaka. Przedwcześnie urodzone maluszki wymagają specjalistycznej opieki, więc niektóre z nich spędzają w szpitalu nawet kilka miesięcy. Przychodzi jednak czas, kiedy mogą wrócić z rodzicami do domu. Z tego artykułu dowiecie się, jak się do tego przygotować.

Dzień Wcześniaka

Wcześniak to dziecko urodzone przed upływem 37. tygodnia ciąży. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w przybliżeniu 1 na 10 dzieci na świecie rodzi się przedwcześnie. W Polsce częstość takich porodów wynosi nieco mniej, bo około 7-8%. Niemniej, w 2022 roku według danych GUS w naszym kraju ponad 22,5 tysiąca maluszków przyszło na świat jako wcześniaki. To ogromna liczba, dlatego, co roku, 17 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Wcześniaka. Ma on na celu zwiększanie świadomości na temat porodu przedwczesnego oraz wyzwań, z jakimi zmagają się wcześniaki i ich rodziny. Symbolem wydarzenia jest sznur z 10 parami skarpetek, z których najmniejsza, fioletowa, reprezentuje wcześniaki. W tym roku Światowy Dzień Wcześniaka obchodzony jest pod hasłem „Od drobnych działań do WIELKICH ZMIAN” i poświęcony jest w szczególny sposób promowaniu kontaktu skóra do skóry także w przypadku porodów przedwczesnych.

Opieka nad wcześniakiem w szpitalu

Początki życia poza przyjaznym brzuchem mamy są trudne dla każdego dziecka, Mali Wojownicy i Małe Wojowniczki napotykają tu jednak wyjątkowo dużo wyzwań. Niedojrzałość wielu narządów, m.in. w obrębie układu oddechowego i nerwowego, sprawia, że maleństwo wymaga szczególnie troskliwej opieki, dużej wrażliwości i delikatności. Po porodzie większość wcześniaków przebywa w inkubatorze, czyli specjalnym, podgrzewanym łóżeczku, które pomaga im w utrzymaniu stałej temperatury ciała i w pewnym stopniu chroni przed drobnoustrojami. Często podłączone są do licznej aparatury – urządzeń wspomagających oddychanie, sondy, przez którą dostarczany jest pokarm czy pompy do podawania leków. W okolicach planowanego porodu wcześniak zwykle wypisywany jest do domu. To wielka radość, ale też wyzwanie dla całej rodziny.

Opieka nad wcześniakiem w domu

W szpitalu nad bezpieczeństwem Małych Bohaterów czuwa cały zespół specjalistów, więc wielu rodziców obawia się momentu, gdy maluszek pojawi się w domu i cały ciężar codziennej troski o niego spadnie na nich. Co może pomóc?
1. Zbierzcie siły
Kiedy Maluszek przebywa jeszcze na oddziale, warto znaleźć czas na odpoczynek – porządnie się wyspać, zaplanować zajęcia, które sprawiają radość i pozwalają się zrelaksować. Dzięki temu, kiedy wcześniak pojawi się w domu, będziecie gotowi na tę wyjątkową chwilę i łatwiej będzie Wam zapewnić mu całą potrzebną opiekę i miłość.
2. Nie bójcie się pytać.
Przed wyjściem ze szpitala personel prawdopodobnie nauczy Was, jak prawidłowo przeprowadzać wszystkie konieczne zabiegi, nie tylko pielęgnacyjne, ale też medyczne. Jeśli coś jest niezrozumiałe, warto na bieżąco pytać, nawet wielokrotnie – pielęgniarki i lekarze są świadomi ogromnego stresu, z jakim się zmagacie i tego, że przyswajanie w tych warunkach tak dużej ilości informacji nie jest łatwe. Warto na spokojnie w domu spisać listę pytań, które zadamy personelowi zabierając dziecko do domu. Wychodząc ze szpitala otrzymacie również wypis z najważniejszymi zaleceniami – koniecznie trzeba uważnie go przeczytać i wracać do tego dokumentu w razie wątpliwości. Z oddziałem możecie skontaktować się także już po powrocie do domu – dobrze jest z wyprzedzeniem zapytać o numer telefonu, na który można zadzwonić w razie problemów.
3. Szukajcie wsparcia.
Warto jeszcze w czasie hospitalizacji dziecka sprawdzić, czy w okolicy działa grupa wsparcia dla rodziców wcześniaków oraz zebrać kontakty do polecanych specjalistów. Można też ustalić z bliskimi – rodziną i przyjaciółmi, w jaki sposób mogą Was wspierać na początkowymi etapie, np. w kwestii zakupów czy gotowania.
4. Zgromadźcie niezbędną wiedzę.
Dotarcie do wszelkich niezbędnych informacji, które pozwolą jak najlepiej zajmować się wcześniakiem, może rodzicom zająć dłuższą chwilę. Rozsiane są one na stronach organizacji zajmujących się przedwcześnie urodzonymi maluszkami. Pomóc mogą materiały dostępne w ramach Strefy Wcześniaka na stronie programu edukacyjnego dla rodziców Nestlé Baby&me. W jednym miejscu znajdziecie artykuły obejmujące takie zagadnienia jak przyczyny porodów przedwczesnych, grupy wcześniaków, problemy zdrowotne, jakie mogą ich dotyczyć, zasady żywienia, szczepienia czy monitorowanie masy ciała.
5. Cieszcie się sobą.
Po trudnym czasie związanym z pobytem w szpitalu, możecie wreszcie być razem w domowym zaciszu. Przytulajcie się, kangurujcie, uśmiechajcie do dziecka, mówcie do niego, opowiadajcie o jego nowym domu, a jeśli jest taka możliwość, śpijcie razem. Róbcie to wszystko, co robią rodzice tuż po powrocie z noworodkiem ze szpitala – u Was ten etap zaczyna się nieco później, ale może być równie piękny. Nie tylko ułatwicie w ten sposób Waszemu wcześniakowi przyzwyczajenie się do nowej rzeczywistości w domu, ale też dacie sobie „zastrzyk” hormonów szczęścia, które pomogą Wam stawiać czoła przeciwnościom, których zapewne nie zabraknie.
6. Zadbajcie o szczepienia.
Maluszek na oddziale otrzyma prawdopodobnie wszystkie właściwe dla wieku szczepienia, jednak warto odpowiednio zaszczepić także pozostałych członków rodziny tak, by ograniczyć do minimum ryzyko zarażenia wcześniaka grypą, krztuścem czy chorobami wywołanymi przez pneumokoki lub meningokoki. Jest to szczególnie ważne, jeśli w domu czeka na maluszka starsze rodzeństwo uczęszczające do żłobka czy przedszkola.
7. Poczekajcie z pierwszymi odwiedzinami.
W przypadku wcześniaków mechanizmy immunologiczne są jeszcze szczególnie niedojrzałe, więc ich odporność jest słabsza niż urodzonych o czasie rówieśników. Zanim w domu pojawią się pierwsi goście, warto zadbać, by maluszek otrzymał komplet pierwszych szczepień. Ważne jest oczywiście także, by w otoczeniu wcześniaka pojawiały się wyłącznie osoby całkowicie zdrowe – jest to kluczowe szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Maluszek urodzony przed końcem 37. tygodnia ciąży wymaga szczególnej uwagi i troski obojga rodziców. Powrót ze szpitala do domu może być dla Was wyzwaniem, warto być więc przygotowanym i zawczasu dowiedzieć się, jak zadbać o zdrowie i rozwój wcześniaka. Pamiętajcie jednak, że każde dziecko jest inne, więc obserwujcie swojego maluszka i zaufajcie sobie jako rodzicom – z pewnością zaopiekujecie się nim najlepiej, jak to możliwe.

Ważna informacja. Gdy maluszek przyjdzie na świat, najlepszym dla niego sposobem żywienia jest karmienie piersią. Mleko mamy zapewnia zbilansowaną dietę i chroni przed chorobami. W pełni popieramy zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące wyłącznego karmienia piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka. Po tym okresie należy rozpocząć wprowadzanie żywności uzupełniającej o odpowiedniej wartości odżywczej przy jednoczesnej kontynuacji karmienia piersią do ukończenia przez dziecko 2 lat. Zdajemy sobie też sprawę z tego, że nie zawsze rodzice mogą karmić swoje dziecko mlekiem mamy. Zachęcamy do skonsultowania sposobu żywienia dziecka ze specjalistą ochrony zdrowia. Jeśli zdecydowaliście, że Wasze dziecko nie będzie karmione piersią, powinniście pamiętać, że ta decyzja jest trudna do odwrócenia - rozpoczęcie częściowego dokarmiania butelką spowoduje zmniejszenie ilości wytwarzanego mleka. Rezygnacja z karmienia piersią niesie ze sobą konsekwencje socjalne i finansowe, które należy wziąć pod uwagę. Jeśli zdecydowaliście, że maluszek będzie karmiony piersią, przypominamy, że prawidłowe zbilansowanie jadłospisu mamy jest bardzo istotne. Jej zdrowa dieta w czasie ciąży i po porodzie pomaga gromadzić składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego przebiegu ciąży, przygotowuje do okresu laktacji i pomaga ją utrzymać. Dzieci rozwijają się w różnym tempie, dlatego czas wprowadzenia posiłków uzupełniających należy skonsultować z lekarzem lub położną. Aby uniknąć ryzyka dla zdrowia ważne jest, by żywność dla dziecka przygotowywać, stosować i przechowywać zawsze zgodnie z informacją na opakowaniu.

/źródło - /